Дар дунё 40 намуд ва дар Тоҷикистон бошад, қариб 10 намуди чукрӣ мавҷуд аст.
Дар тиб баргу пояи онро истифода мебаранд.
Дар таркиби ин доругиёҳ кислотаҳои органикӣ, қанд, гемитселюллоза, пектин ва микроэлементҳои калий, магний, оҳан, йод, ва витаминҳои С,А,Е,В1,В2, В6, В15 мавҷуд аст.
Чукриро аз замонҳои қадим барои муолиҷаи беморон васеъ ба кор мебурданд. Абӯалӣ ибни Сино ревоҷро барои муолиҷаи диққи нафас, дарди меъдаву рӯда, халадард, илтиҳоби ҷигар, рафъи исҳол, исҳоли хунин, иллати гурдаву шошадон ва чун давои иштиҳоовар фармудааст. Ғайр аз ин Шайхурраис чукриро барои табобати омос, узвҳои латхӯрда ва тоза кардани доғҳои кунҷитак тавсия додааст.
Абӯмансури Муваффақ фармудааст, ки чукрӣ хусусияти табшиканӣ дошта, ташнагиро барҳам мезанад. Ғайр аз ин кори меъдаву ҷигарро қавӣ карда, иштиҳоро меафзояд. Тухмдонаҳои чукрӣ барои муолиҷаи маризи кӯҳнаи ҷигар судбахш аст. Дар тибби Хитой чукриро 2700 сол пеш аз солшумории мелодӣ бо номи “зарбеҳ” истифода мебурданд. Табибони хитоӣ решаи ин доругиёҳро ҳамчун воситаи иштиҳоовар, талхарон, бодрон ва исҳоловар ба кор мебурданд. Решаи майдакардаи онро бо сирко омехта, барои муолиҷаи песӣ ва баъзе бемориҳои пӯст истифода мекунанд. Дар тибби мардумӣ чукриро ҳамчун гиёҳи иштиҳоовар ва барои муолиҷаи пардаи луобии меъда, илтиҳоби ҷигар, талхадон, тангшавии роҳҳои талхагузарон (дискенезия), сил, бавосир, қабзи рӯда, табларза, камхунӣ истифода мебаранд.
Дар тибби муосир доруи чукриро барои муолиҷаи илтиҳоби пардаи луобии меъда (гастрит), ки дар натиҷаи он хосияти шираҳосилкунии меъда паст мешавад, тавсия медиҳанд, чунки дар зери таъсири кислотаҳои органикӣ кори шираҳосилкунии меъда хуб шуда, иштиҳо меафзояд ва ғизо ҳал мешавад.
Чукрӣ ба беморони гирифтори фишори баланди хун судбахш буда, хосияти пешобронӣ низ дорад.Чукрӣ рустании ғизоӣ буда, онро ҳар баҳор одамон бо ҳаловат истеъмол менамоянд. Инчунин аз чукрӣ мураббо ва нугулҳои гуногун тайёр карда, навдачаҳо ва барги онро барои шӯрбо истифода мебаранд.
Дастур: обҷўши чукрӣ барои муолиҷаи беморони фишори баланди хун, талха ва инчунин, барои манъ кардани хунравии дарунӣ: 2 қошуқ хокаи навдачањо ё пояи хушки чукриро дар зарфи сирдор меандозанд ва ба болояш як сотгин оби ҷӯш рехта, дар болои оташи паст 25-30 дақиқа меҷӯшонанд. Пас аз он обҷӯшро аз дока полонида, 1-3 сотгинӣ дар як рӯз 3 бор истеъмол мекунанд.
