Одатан асабониятро натиҷаи тарбияти бад, танбалӣ, худхоҳӣ, бадандешӣ ва амсоли ин мепиндоранд, дар ҳоле ки ин бемории хавфнок метавонад одамро ҳатто то ба худкушӣ расонад. Бештари одамон ба сабаби надонистан зуҳуроти афсурдаҳолиро ташхис дода наметавонанд ва дар марҳилаи аввал ба мутахассис муроҷиат намекунанд. Дар натиҷа фурсатро аз даст медиҳанд ва афсурдагӣ ба дараҷаи вазнин гузашта, табобаташ душвортар мешавад ва эҳтимол аст бо фоҷиа бианҷомад. Дар ҳоле, ки ташхиси саривақтӣ ва табобати дуруст метавонад беморро шифои комил бахшад.
Инчунин, дар ҷомеаи мо ба сабаби мавҷудияти баъзе зеҳниятҳо одамон аз муроҷиат ба пизишкони равоншинос худдорӣ мекунанд. Дар қайди бемористони равоншиносӣ будан, ки «девона» будан талаққӣ мешавад, назари интқодии атрофиён ба бемор, ва часпондани исми «псих» ба ў, зарар доштани доруҳои равондармонӣ, «девона кардани ин доруҳо» ва ғайра аз қабили ин зеҳниятҳо мебошанд.
Дар марҳилаи аввал ин беморӣ сабаби паст шудани зарфияти корӣ гашта, ба бемор ва наздикони ў бадбахтиҳо меорад. Дилтангӣ, афсурдагӣ, изтироб, яъсу ноумедӣ, ташаннуҷи ботинӣ, эҳсоси гунаҳкорӣ, норизоят аз худ, камбуди эътимод ба нафс, камбуди лаззатҳои зиндагӣ ва амсоли инҳо нишонаҳои эҳсосотии ин бемориянд.
Бехобӣ, беиштиҳоӣ, заъфи тавоноии ҷинсӣ, зудхасташавӣ, дардҳои бесабаби бадан (дил, меъда, мушакҳо) аломатҳои физиологии ин бемориянд. Одатан зарфияти фикрронии ин беморон суст шуда, дар кори худ мутамарказ шуда наметавонанд ва ояндаи худро торик мебинанд. Барои гузоштани ташхиси «афсурдагӣ» бояд якчанд нишонаҳои ин беморӣ дар муддати зиёда аз ду ҳафта дар бемор мушоҳида шаванд.
Ин беморон одатан аз вохўриву хушгузарониҳо канораҷўӣ мекунанд ва метавонанд рў ба шаробу маводи мухаддир оранд. Илми рўз се омили пайдоиши ин бемориро мушаххас кардааст: биологӣ, равонӣ ва иҷтимоӣ.
Табобати ин беморӣ мураккаб буда, вақту заҳмати зиёд металабад вале комилан табобатшаванда аст. Дар ҳолати саривақт табобат накардан, беморӣ ба ҳолати музмин ё дараҷаи вазнин гузашта, ба ҳаёти инсон хатар дорад. Инчунин дер ошкор кардани ин беморӣ сабаби душвор шудани табобати он мегардад.
Одатан табобати доруӣ ва равондармонӣ бо ҳам тавсия мешаванд. Нақши наздикони бемор дар табобат хеле муҳим мебошад. Онҳо бояд хамеша дар хотир дошта бошанд, ки мушкилоти мариз аз қабили ғазаб, яъс, руҳафтодагӣ ва ғайра гуноҳи бемор набуда, аломатҳои беморӣ мебошанд. Бояд аз танқид ва вокуниши сахт худдорӣ намоянд ва беморро ба корҳои барояш ҷолибу муфид чалб намоянд.
Ҳамин тавр ин бемории хатарнок агар саривакт ташхис шавад ва тавсияҳои мутахассис аз сўи бемор ва наздиконаш риоя бишавад, умеди шифои комил ёфтан ва ба зиндагии хушу хуррам баргаштани бемор ва хонаводаи ў мавҷуд аст.
Таҳияи Фаррухрўзи Ҷовид
