СИГОР Ё ТАМОКУ БА ЗАНОН ЗАРАР ДОРАД
(ҳавас, одат ва марг)
Олимон дар он ақидаанд, ки агар инсон бо риояи талаботҳои тарзи ҳаёти солим зиндагӣ ва фаъолият намояд умри инсон бояд аз 130 то 150 сол бошад. Имрӯз шахсонеро дидан мумкин аст, ки зиёда аз 80, 90, 100 сол умр доранд ва дар зиндагӣ фаъол буда, аз умри бобаракати худ қаноатманданд. Сири асоси дарозумрии ин инсонҳо аз он ибрат аст, ки одатҳои номатлуб, ки метавонад ба солимии инсон зарар оварад худдорӣ намудаанд.
Истифодаи тамоку яке аз одатҳои зиёновари паҳнгашта ба ҳисоб рафта, ба саломатии инсон таъсири манфӣ мерасонад.
Заҳри никотин, ки дар таркиби тамоку мавҷуд аст, баъд аз 8, 10, 12 сонияи истеъмол ба мағзи сар таъсир мерасонад, ки дар натиҷа дар оянда ҳамчун одат ба ин пайдо мегардад.
Дар ҳолати ба хун ворид гаштани никотин, дар организм вобастагӣ пайдо мешавад, зеро миқдори муайяни никотинро талаб мекунад.
Никотин ҳамчун заҳр ба мағзи сар ва ба тамоми системаи асаб таъсири манфӣ расонида, дар натиҷа фишори хун баланд гашта, рагҳои хурди хунгард борик гашта, тез — тез нафас гирифтан ва миқдори бисёри ҷудошавии секретсияи меъда ба амал меояд.
Тамокукашӣ яке аз падидаҳои номатлуб буда, тибқи омор сафи нафароне, ки ба ин амал даст мезананд, рӯз аз рӯз афзудан дорад ва мутаассифона, бонувон ва занону духтарони ҷавон низ дар ин шуморанд.
Тамокукашӣ занҳоро пеш аз муҳлат пир намуда, ҳангоми ҳомиладор буданашон ба ҳар гуна нохушӣ оварда мерасонад. Мувофиқи маълумоти омори байналхалқӣ кӯдакони занҳои тамокукаш нисбат ба кӯдакони занҳои тамокунамекашидагӣ 70% бештар мефавтанд.
Яке аз сабабҳои даст задан ба тамокукашӣ миёни баъзе аз бонувон ва занон тақлидҳои кӯр — кӯрона ба фарҳанги бегона (аз рӯи ҳавову ҳавас), баъдан, ба гуфтае дар ҳолати асабонияту рӯҳафтодагӣ ва ноумед гаштан аз рӯзгори носозгор мебошад. Ин ҳолатҳои психологиро нафаре ба осонӣ бартараф месозад, ки иродаи қавӣ дорад.
Никотини дар таркиби тамокубуда зани сигоркашро ба бемориҳои узвҳои ҷинсӣ мувоҷеҳ месозад ва эҳтимолияти безурётшавӣ ё таваллуд наёфтани писарро ба миён меорад. Аз тадқиқоти коршиносон, ки миёни 10 ҳазор зани ҳомиладори сигоркаш гузаронданд, маълум гашт, ки 90 фисади онҳо духтар таваллуд намудаанд. Бо паст шудани қобилияти масунияти бадан хатари мубталошавӣ ба маризиҳои роҳҳои нафас, саратон, фишорбаландӣ, сактаи дил, захмҳои рӯдаю меъда шахси тамокукашро таҳдид мекунад. Ҳамчунин, дар буняи зани сигоркаш резиши мӯй, пукшавии устухон, устухондард, пайдоиши бармаҳали ожангҳо дар дасту рӯй бештар мушоҳида мегарданд.
Дар дуди тамоку ба ғайр аз заҳри никотин дигар намуди заҳрҳо ва кислотаҳои зараровар мавҷуданд. Дуди тамокуро, ки шахси тамокукаш аз худ берун мекунад дар таркибаш низ ҳамин гуна заҳрҳо ва кислотаҳоро дорад.
Аз ҳамин хотир дуди тамокуи ба муҳит паҳнгашта ба шахсони гирду атроф, дар ҳуҷра ё дар бино буда ҳам таъсири манфӣ мерасонад.
Аз таъсири дуди тамоку зиёдтар зиён дидани атрофиён, бахусус занҳои ҳомила ва кӯдаконро олимон исбот намуданд, ки 60 фоизи марги тифлон ба таъсир ёфтан аз дуди сигор дар батни модар рабт дорад. Зане, ки чор моҳи аввали ҳомиладорӣ аз дуди сигор нафас мегирад, нишонаҳои камақлӣ дар кӯдаки батнаш пайдо шуда, баъдан ҳатто таъсири манфии он ба узвҳои дохилии тифл, эҳтимолияти часпидани узвҳо ва ғайра ба вуҷуд меояд.
Дуди тамоку ба кӯдакон, наврасон ва занҳои ҳомила хатари бештар дорад.
Тамокукашӣ имконияти ҷисмонии одамро хеле маҳдуд менамояд. Никотин қувваи ҷисмонӣ ва эҳсоси мушакҳоро суст гардонида, мувозинати ҳаракат, суръат ва хусусан тобовариро ба ҳолати бад гирифтор месозад.
Истеъмоли тамоку дар шакли сигор ҳар сол дар тамоми мамлакатҳои дунё ҳазорҳо одамонро ба ҳалокат мерасонад. Мубориза бар зидди он мушкилоти иҷтимоӣ гардидааст. Табибон ва арбобони ҷамъиятии бисёр мамлакатҳо дар муборизаи зидди сигоркашӣ якҷоя амал мекунанд.
Мубориза бар зиддӣ тамокукашӣ яке аз вазифаҳои муҳими замони муосир ба шумор меравад, ки ба он Ташкилоти умумиҷаҳонии нигоҳдории тандурустии назди Созмони Милали Муттаҳид назорат менамояд. Вобаста ба ин дар як қатор мамлакатҳо сигоркашӣ дар байни ҷавонон кам шудааст. Зарур аст, ки имрӯз мо аҳли ҷомеа нисбати ин масъалаи мубрами рӯз бе тараф набошем. Мо боварӣ дорем, ки ақли солим рӯзе боло гирифта, аксар одамон аз ин одати бад қатъиян даст мекашанд. Чунки саломатии ҳар шахс дар дасти худи ӯст.
Шервони УМРИДДИН
“Даво”
